Duurzaam kantoor Triodos Bank gebouwd rond volledig houten kern

Start van de houtbouw: van productieplaats direct naar de montageplaats

Bij de bouw van het nieuwe kantoor van Triodos Bank Nederland en Triodos Investment Management in Driebergen, staat duurzaam bouwen centraal. Figuurlijk, maar ook letterlijk; recent startte bouwer J.P. van Eesteren met de plaatsing van een volledig in hout uitgevoerde kern. “Zo’n stabiliserende kern volledig uit hout is erg bijzonder”, zegt Sander Persoon, werkvoorbereider bij J.P. van Eesteren. “Ik durf te stellen dat dit de eerste plek is in Nederland waar dit op deze schaal gebeurt.”

Vanwege de intrinsieke stevigheid van beton, wordt voor de meeste nieuwbouwprojecten gekozen voor een kern van dat materiaal. In het ontwerp van het Triodos-kantoor – van duurzaamheidsarchitect Thomas Rau – is echter voorzien in een houten kern voor alle drie de torens die samen het gebouw vormen. Dit vanuit de wens om het gebouw remontabel te maken (dus af te breken en elders weer op te bouwen) vanaf de begane grond én om het BREEAM Outstanding certificaat te behalen, de hoogste Europese duurzaamheidscertificering. Het formaat van de wanden die de kern vormen is enorm: het kantoor krijgt drie torens van drie, vier en zes bouwlagen. De eerste houten wanden, prefab aangeleverd door houtleverancier Derix Gelijmde houtconstructies, zijn maar liefst max. 3,5 meter breed en 15,24 meter hoog en fungeert als de kern van de toren met vier verdiepingen.   

Prefab houten wanden

De prefab houten wanden worden bevestigd op een betonnen kelderbak. Aan de houten kern komen de vloeren te hangen en aan de buitenzijde van de kern komt een staalconstructie met een vliesgevel met grote raamkozijnen. Persoon: “Om dit ontwerp te laten slagen, is zorgvuldige planning en secuur rekenwerk vereist, zodat de gehele constructie exact past. Het moet in één keer goed gaan en om deze reden zijn continu maatvoerders op locatie. Zij controleren of alle maten voldoen aan de maten die vooraf zijn bepaald.”

“Het hout mag niet gaan werken, want dan wordt de staalconstructie onder druk gezet. Daarom bestaan de wanden uit cross laminated timber’ van vurenhout met PEFC® keurmerk”, zegt Johan-Paul Borreman, projectmanager bij Derix. “Uit de planken zagen we eventuele slechte stukken die hierna weer met vingerlassen aan elkaar worden gezet. Vervolgens worden de wanden in elkaar gelijmd door kruislings de planken in minimaal 3 of in dit project maximaal 5 lagen over elkaar heen te verlijmen. De samengestelde wand uit planken worden vervolgens in een grote pers gelegd. Deze persen kunnen een maximale wandgrootte van 3,5 bij 17,8 meter aan. Waar nodig wordt de wand weer verzaagd in de juiste afmetingen. Zo kunnen er meerdere wanden uit één geperste plaat van 3,5 bij 17,8m gehaald worden, waardoor er nagenoeg geen hout verloren gaat. Door het kruiselings verlijmen reduceren we de mate van krimpen en zwellen van het hout tot vrijwel nul en blijft het hout dus ook stabiel. Uiteraard voldoet ook de lijm die we hiervoor gebruiken aan alle duurzaamheidseisen en betreft het hier een product wat voldoet aan de nog strengere BREEAM-eisen.”

Duurzame oplossingen

Het streven naar een BREEAM Outstanding-certificaat zorgt voor de meest duurzame oplossingen binnen alle stappen van het proces. Ook worden voor dit certificaat alle onderdelen en stappen van het proces vastgelegd. Op het Triodos-project gaat dit vastleggen nog een stuk verder. Alle materialen die het gebouw ingaan, worden vastgelegd in Madaster, een publieke, online bibliotheek van materialen in de gebouwde omgeving. Het resultaat is dat straks van het gebouw een compleet materialenpaspoort bestaat.

Aangezien het gebouw in 3D BIM is gemodelleerd, is het volledig duidelijk voor iedereen welke materialen er exact zijn toegepast. Van letterlijk elk onderdeel van het gebouw zijn kenmerken als afmetingen, gewicht, type en materiaal vastgelegd. “Een voorbeeld hiervan is de enorme hoeveelheid schroeven die het gebouw telt”, zegt Borreman. “Omdat ook de kern geheel van hout is, telt het totale project maar liefst circa 65.000 schroeven, uiteraard van verschillende types. Al deze schroeven staan keurig beschreven, samen met alle andere materialen, in Madaster.”

Just in time levering

Het nieuwe Triodos kantoor wordt gebouwd op Landgoed De Reehorst in Driebergen. Sander Persoon: “Aangezien we bouwen in de Ecologische Hoofdstructuur, is het vanzelfsprekend dat we de natuur zo min mogelijk willen belasten. Dit doen wij onder andere door de bouwplaats zo klein mogelijk te houden, zo min mogelijk voorraden te houden en dus alle benodigdheden just in time te laten leveren.” Borreman: “Dat geldt dus ook voor deze grote wanden. Ze komen rechtstreeks uit onze fabriek en zijn direct plaatsbaar op de montageplaats. De wanden worden ’s nachts vervoerd voor minimale overlast en oponthoud. Dat draagt ook weer bij aan de duurzaamheidsdoelstellingen.”

Op een dergelijke locatie, binnen zulke bijzondere voorwaarden en met unieke oplossingen bouwen vraagt nog meer om samenwerking dan op andere projecten. Zo werkt Derix als houtleverancier ook mee met de staalconstructie, geproduceerd door Hofman Staalbouw. Borreman: “Soms is het nodig dat we buiten onze traditionele taak werken. Omdat we gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor de planning. Dit is een mooie ontwikkeling die je steeds vaker terugziet in de bouw: partners die een project echt zien als een gezamenlijke missie. We delen samen de zorgen en de uitdagingen die op ons pad komen. En vieren dus ook samen de successen.”

Samenwerkende partijen project Triodos Bank

Op Landgoed De Reehorst in Driebergen verrijst het nieuwe kantoor van Triodos Bank Nederland en Triodos Investment Management. Dit in opdracht van Triodos Bank en projectontwikkelaar OVG Real Estate. Bouwer J.P. van Eesteren bouwt het duurzame gebouw volledig remontabel, naar een ontwerp en concept van RAU Architecten. Het ontwerp is gerealiseerd in samenwerking met interieurarchitecten van Ex Interiors en landschapsarchitecten van Arcadis. Ingenieursbureau Aronsohn, ingenieurs- en adviesbureau DGMR, installatieadviesbureau Deerns, en adviesbureau bbn adviseerden. Advies Bureau Lüning heeft de gehele houtconstructie ontworpen en berekend. Deze wordt gerealiseerd door Derix Gelijmde Houtconstructies. De staalconstructie is van Hofman Staalbouw, met een vliesgevel van Octatube. De totale installatietechniek van het gebouw wordt verzorgd door Bosman Bedrijven. Arcadis en de landschapsarchitecten en boomspecialisten van Copijn zorgen voor de integratie van het gebouw in de groene leefomgeving.